-

Tytus : "...czasem pion daje mata"

Długie świętowanie, czyli o oktawach

W tym roku, po raz pierwszy od 36 lat, choinka i szopka na Placu Świętego Piotra w Rzymie nie będzie częścią dekoracji bożonarodzeniowej do dnia 2 lutego, czyli święta Ofiarowania Pańskiego. Było to zgodne z polską tradycją i zapoczątkował ją w Rzymie Jan Paweł II. Kontynuowano ją po Jego śmierci, aż do tegorocznego stycznia. Decyzją biskupa Rzymu Franciszka już 8 stycznia usunięto ozdobionego świerka z okolic Ełku i szopkę, która była darem włoskiego benedyktyńskiego Opactwa Terytorialnego Montevergine, leżącego obok Avellino, w regionie Campania. Komu to przeszkadza? Czy Franciszek nie lubi choinki i polskiej tradycji, której nawet Benedykt XVI nie usuwał?

Aby zaradzić zbyt pospiesznemu przechodzeniu od dnia świątecznego do codziennego życia, Kościół Katolicki na przestrzeni wieków wprowadził tradycję dłuższego, ośmiodniowego świętowania (uroczystość plus siedem dni), aby utrwalić sobie tym najważniejsze prawdy wiary. Były to oktawy, od łacińskiego słowa octavus, czyli ósmy.

Niestety, nawet Kościół Katolicki poddał się, i dał sobie wmówić, że szybkiemu tempu współczesnego życia nie można przeciwstawiać zbyt długiego świętowania. (Czyżby poddanie się przed herezjami związanymi z krosnami tkackimi?) I to na siedem lat przed Vaticanum secundum, ponieważ doszło do tego już w czasach Piusa XII (1938-1958), który w Konstytucji Cum hac nostra aetate (z 23 III 1955) pozostawił jedynie trzy oktawy- oktawa Bożego Narodzenia, oktawa Wielkanocy i oktawa Zesłania Ducha Świętego. Utrzymał to papież Jan XXIII (1958-1963)w Codex Rubricarum promulgowany w motu proprio Rubricarum Instructum z 25 lipca 1960 roku. Tą ostatnią, czyli oktawę Zesłania Ducha Świętego zniósł Paweł VI (1963-1978). 1

Do 1955 roku istniał następujący podział oktaw.

1. Oktawa uprzywilejowana (octava privilegiata)

a. pierwszego rzędu (Wielkanoc i Zesłanie Ducha Świętego)

b. drugiego rzędu (Objawienie Pańskie i Boże Ciało)

c. trzeciego rzędu (Boże Narodzenie, Wniebowstąpienie i Najświętszego Serca Jezusowego).

2. Oktawa zwykła (octava communis)

Są to oktawy Świąt Maryjnych, Wszystkich Świętych, poświęcenia kościoła i święto Patrona kościoła- (tzw. odpust parafialny).

3. Oktawa najprostsza (octava simplex)

Są to oktawy świąt Apostołów, lub wybitnych Świętych np. św. Szczepana, św. Wawrzyńca itp.

Hierarchizacja oktaw miała znaczenie, aby podkreślić które ze świąt jest ważniejsze. Również świąt wypadających w czasie oktawy. Przykładowo, gdy Wielkanoc i jej oktawa przypadały pod koniec kwietnia, zahaczając o dzień 25 kwietnia, to nie odprawiano Mszy Świętej ze święta św. Marka. Kolor ornatu jest biały (wielkanocna barwa), a nie czerwony (barwa męczenników). Czyniono jedynie komemorację Świętego. Wszystko regulowały tzw. rubryki (nazwa od pisania ich na czerwono, łac. ruber). Bardzo proste i logiczne w zrozumieniu. Nawet ja to ogarnąłem, choć od matematyki zawsze byłem daleko.

Gdy dzień oktawy uprzywilejowanej 1 i 2 rzędu wypadał w piątek, wówczas nie poszczono od mięsa. Do dzisiaj niektórzy ludzie starsi, (znam takich prawowiernych katolików, poszczących trzy razy w tygodniu), w piątek po Bożym Ciele jedzą mięso i nie uważają, że nie jest to zgodne z współczesnymi przepisami.

Oktawa Bożego Ciała to dopiero historia. W dokumencie wyżej wspomnianym Jana XXIII jest napisane iż:"Tradycyjne nabożeństwa, które odbywały się przy licznym udziale ludu w dni byłej oktawy Bożego Ciała, można nadal odprawiać. Tam, gdzie w tych dniach odbywają się procesje, dozwolone są dwie Msze o Najśw. Sakramencie jako Msze wotywne 2. klasy2. A w roku 1961 prymas Wyszyński otrzymał indult3, aby w Polsce, jeszcze przez siedem lat, dalej była oktawa Bożego Ciała. W 1968 zostało przedłużone na kolejne siedem lat do 1975. Od wtedy nikt nie starał się o przedłużenie tego indultu. Czyli zgodnie z prawem nie ma oktawy Bożego Ciała. Ale mimo to istnieje w tradycji ludowej ta oktawa  i nie na darmo papież Benedykt XVI dużo mówił o pobożności ludowej.

Zauważamy, że zlikwidowana oktawa Objawienia Pańskiego, czyli Trzech Króli stała wyżej w hierarchii oktaw niż zachowana Bożego Narodzenia. Było to związane z tym, że Chrystus objawił się wtedy ludom pogańskim, a takimi są Rzym,oraz jesteśmy my.

Oktawa Objawienia Pańskiego i tym samym okres Bożego Narodzenia zawsze kończyła się dniem 13 stycznia i był to dzień święta Chrztu Pańskiego (dziś jest obchodzone w niedzielę po Trzech Królach, wtedy kończy się okres Bożego Narodzenia). Czyli w tym roku 2018 okres Bożego Narodzenia był najkrótszy, ponieważ kończył się 7 stycznia w niedzielę, a za rok będzie najdłuższy, bo skończy się 13 stycznia, tak jak przed zlikwidowaniem oktawy Objawienia Pańskiego.

Okres rozpoczynający się po niedzieli Chrztu Pańskiego nosi teraz nazwę okresu zwykłego (np. 2 Niedziela zwykła, 2 tydzień zwykły) i tak jest aż do Środy Popielcowej, od której rozpoczyna się okres Wielkiego Postu. Natomiast przed reformą Pawła VI niedziele nazywały się 1 po Objawieniu Pańskim, 2 po Objawieniu itd. Trzy niedziele przed Wielkim Postem nosiły nazwę Siedemdziesiątnicy, Sześćdziesiątnicy i Pięćdziesiątnicy. Polskie nazwy to Starozapustna, Mięsopustna i Zapustna. Był to okres zwany Przedpościem, ale o tym kiedy indziej.

Osobiście właśnie za to nie lubię Piusa XII, za te pseudoreformy (jak pochlastał liturgię Wielkiej Soboty, to aż głowa boli). I myślę, że ataki na tego papieża, jakoby rzekomo nie chronił członków Narodu Wybranego przed Niemcami, podczas II Wojny Światowej, mają odwrócić uwagę od rzeczywistej krytyki tego papieża, który rozpoczął deformację Tradycji. Jeszcze za jedno go nie lubię, wpuścił Hannibala4 do Rzymu.

Współczesny człowiek nie umie świętować. Przyspiesza dekorowanie domów, sklepy jeszcze przed Adwentem świecą kolorowymi lampkami, a stroiki choinkowe pachną, jeśli nie są z plastiku. Wszędzie erzac, nawet w liturgii. W każdej dziedzinie życia przyspieszamy, a potem prędko się nudzimy. Akcyjność pusta w środku tak w skrócie wygląda współczena religijność.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1http://mojecogitarium.blogspot.com/2012/05/co-sie-stao-z-oktawa-zesania-ducha.html

Istnieje przekaz od dwóch świadków: byłego opata benedyktyńskiego klasztoru we francuskim Fontgambault - o. Antoine Forgeot i Alice von Hildebrand, żony jednego z największych katolickich filozofów XX w. - Dietricha von Hildebranda.Otóż, "według ich opowieści, w 1970 r., tj. w pierwszym roku obowiązywania nowego kalendarza liturgicznego, następnego dnia po Uroczystości Zesłania Ducha Świętego, papież Paweł VI, po zejściu do zakrystii w Bazylice św. Piotra widząc przygotowany zielony ornat, w którym miał odprawiać Mszę Świętą zapytał: "Co się stało z oktawą Zesłania Ducha Świętego?", a usłyszawszy, że została ona zniesiona miał szczerze się rozpłakać". Oktawę Zesłania Ducha Świętego odprawiano w kolorze czerwonym.

2http://divinumofficium.com/www/horas/Help/Rubrics/Variationes1960.html Tłum. Franciszek Małaczyński OSB

3 DEKRET (1821/61/P)

Na podstawie szczególnych uprawnień udzielonych Nam przez Stolicę Świętą, wziąwszy pod uwagę szczególne nabożeństwa, jakie tradycyjnie w Polsce zwykły być odprawiane przy licznym udziale wiernych w dniach dawnej oktawy Bożego Ciała, łaskawie zezwalamy rządcom kościołów, gdzie w tychże dniach będzie mieć miejsce procesja, na odprawianie dwóch Mszy o Najśw. Sakramencie, na sposób Mszy wotywnej 2. klasy, z których druga może być w godzinach wieczornych, z błogosławieństwem podczas śpiewu sekwencji zgodnie z Rytuałem zatwierdzonym dla Polski. Poza tym należy zachować wszelkie przepisy prawa. Niniejszy indult ważny jest na siedem lat.

Tłum. Andrzeja Skurdy; za https://docs.google.com/file/d/0B4_xHxezC4PzZXc3TlpwcjNiN2c/edit

Więcej o tym problemie: http://zakrystia.pl/o-nieistniejacej-oktawie-bozego-ciala/

4Abp Annibale Bugnini (zm. 1982) od 1944 sekretarz Komisji Liturgicznej powołanej przez Piusa XII do zreformowania obrzędów Wielkiego Tygodnia, a później tylko awansował. Rzeczywisty twórca NOM- Novus Ordo Missae, czyli Mszy posoborowej.



tagi: oktawa  trzech króli  objawienie  boże ciało  pius xii  jan xxiii  paweł vi 

Tytus
10 stycznia 2018 11:53
10     2655    2 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

Maryla-Sztajer @Tytus
10 stycznia 2018 12:13

Szopka tegoroczna budziła oburzenie katolików swoim wygladem. Przynajmniej w Polsce. 

Czemu zaś wszystko zlikwidowano tam, w Watykanie ?... 

.

Tekst o Oktawach ciekawy. Nie wiedziałam różnych rzeczy

.

 

zaloguj się by móc komentować

stanislaw-orda @Tytus
10 stycznia 2018 12:14

Taki okres świętowania (oktawa) został przeniesiony z judaizmu. Trzy tzw. żydowskie święta pielgrzymkowe, gdy prawowierni wyznawcy judaizmu z tzw. diaspory powinni odbyć pielgrzymkę do Światyni w Jerozolimie, trwały właśnie po osiem dni (dla mieszkańców Jerozolimu i Judei siedem dni), aby wszyscy mogli zdążyć dotrzeć na czas oraz  odprawić rytualne czynności, w tym  głównie złożenie ofiary we wspomnianej  Świątyni.

Tak więc tradycja "oktawy" ma znacznie dłuższą historię.

zaloguj się by móc komentować

Tytus @Maryla-Sztajer 10 stycznia 2018 12:13
10 stycznia 2018 12:26

Dziękuję za przeczytanie.

Szopka rzeczywiście nie była ciekawa. Może się jej wstydzili i dlatego przyspieszyli sprzątanie?

Choinka mogła jednak zostać.

zaloguj się by móc komentować

Tytus @stanislaw-orda 10 stycznia 2018 12:14
10 stycznia 2018 12:36

Ma Pan rację o żydowskim sposobie świętowania.

Natomiast pierwszą oktawą, którą chrześcijanie wprowadzili była ta Wielkanocna. Było to związane z tym, że chrztu udzielano jedynie podczas trwania obchodów Wigilii Paschalnej. W przypadku wielkiej ilości katechumenów, chrzczono ich, aż do Niedzieli Przewodniej, czyli Białej. A tych, którzy nie zdołali się ochrzcić mimo tego dłuższego okresu, z różnych przyczyn, chrzczono po 50 dniach, od Wigilii Zesłania Ducha Świętego przez samo Święto, aż do następnej niedzieli. To była druga oktawa, która powstała. Właśnie obrzędy wigilii Zesłania Ducha Świętego, tak bardzo podobne do Wigilii Paschalnej, zostały również usunięte w 1955.

zaloguj się by móc komentować

Maryla-Sztajer @Tytus 10 stycznia 2018 12:26
10 stycznia 2018 13:02

Choinki były dwie, bo jeszcze miejska. Ta miejska szybko uschła ...nazywali ją drapakiem. Stała się na chwilę atrakcją turystyczną, zdjęcia robili. Jak ją rozbierano było widać.. Ludzie na niej liściki jakieś wieszali.... Kazano ubrać ponownie. Heca normalna... Teraz już po wszystkim pojedzie do darczyńców z Włoch...coś w parku z niej zrobia..Domek dla matek karmiących.

A choinka z Polski to chyba przy okazji ...żeby nie prowokować.. Tez z jej drewna ma być cóś dla dzieci

.

 

zaloguj się by móc komentować

heniutka @Tytus
10 stycznia 2018 17:28

Bardzo fajne i ciekawe te pańskie notki.

 

zaloguj się by móc komentować

jolanta-gancarz @Tytus
10 stycznia 2018 20:06

Smutne te zmiany. Ale Polska, nawet bez indultu, jakoś się trzyma. Bo i procesje przez cała oktawę Bożego Ciała są w kościołach i uroczyste zakończenie, z błogosławieństwem dzieci oraz poświęceniem wianków. A w Krakowie nawet Lajkonik szaleje po mieście, zanim do Norbertanek zawita;-).

Siłą tradycji także okres Bożego Narodzenia mamy do 2 lutego, czyli do tzw. wywodu (oczyszczenia) NMP po 40 dniach od porodu.

U mnie w domu choinka (i szopka) stoi i będzie stać do tego dnia.

Bardzo dziękuję za pańskie teksty, przypominające o pochodzeniu i tradycji różnych świąt. Biedni ci protestanci. Nawet rabunek długo im nie posłużył.

zaloguj się by móc komentować

Tytus @heniutka 10 stycznia 2018 17:28
11 stycznia 2018 08:36

Bóg zapłać za czytanie.

zaloguj się by móc komentować

Tytus @jolanta-gancarz 10 stycznia 2018 20:06
11 stycznia 2018 08:49

Polska trzyma się przez pobożność ludową i mały procent spośród najniższego duchowieństwa. Oczywiście pobożność ludową tak w miastach, jak i na wsiach.

Opowiem coś, czego byłem świadkiem, w kontekście nieznajomości tradycji przez duchownych. Na drugi dzień dni krzyżowych, w zastępstwie księdza proboszcza przyjechał ojciec karmelita. Na wstępie powiedział, że nie wie o co chodzi. Zakrystianin musiał go szybko podszkolić, czym są dni krzyżowe, jaki formularz mszalny i czytania się dobiera, jak przeprowadzić procesję z relikwiami do krzyża wśród pól i jak modlić się o urodzaje. Gdy to widziałem, to posmutniałem i pomyślałem sobie, czego to uczą ich w tym seminarium? 

Tak się zastanawiam, dlaczego właśnie w Polsce okres Bożego Narodzenia mamy do 2 lutego? Może przez przedłużone wizyty duszpasterskie, zwane kolędą?

Dziękuję za czytanie.

zaloguj się by móc komentować

heniutka @Tytus 11 stycznia 2018 08:36
11 stycznia 2018 16:55

Zysk jest po mojej stronie.

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować